President Trump en de nieuwe Japanse premier Sanae Takaichi hebben hun ontmoeting in Japan aangegrepen om de banden tussen de twee landen aan te halen. Trump is bezig met een tour langs verschillende Aziatische landen.

De relatie tussen de VS en Japan stond de laatste tijd onder druk door Trumps importheffingen. In ruil voor forse investeringen kreeg Japan lagere heffingen, maar over de uitvoering van die Japanse investeringen is geen overeenstemming. Ook de langzaam verbeterende relatie van Japan met China ligt gevoelig. Het bezoek van Trump wordt dan ook gezien als een test voor de nieuwe Japanse leider.

Om de goede relatie tussen Washington en Tokio te benadrukken tekenden Trump en Takaichi twee documenten. Een van de akkoorden, minder dan een pagina lang, onderstreepte het "gouden tijdperk" van de band tussen de twee landen. Het andere document gaat over de samenwerking bij het veiligstellen van zeldzame grondstoffen en mineralen.

Om de banden aan te halen overweegt de Japanse regering verder een vloot van Amerikaanse Ford F-150-trucks aan te schaffen. Ook zei Takaichi dat Japan Washington volgend jaar 250 nieuwe kersenbomen geeft.

Nobelprijs

De pas vorige week benoemde premier liet ook weten Trump te gaan voordragen voor de Nobelprijs voor de Vrede, een prijs waar de Amerikaanse leider al langer op aast. Takaichi zei "onder de indruk en geïnspireerd" te zijn door Trumps pogingen conflicten te beëindigen.

Trump prees Takaichi tijdens zijn bezoek. "Je doet het fantastisch en we zullen een fantastische relatie krijgen", zei hij in het bijzijn van de pers tegen de premier. Alles wat ik kan doen om Japan te helpen zullen we doen." Hij prees ook Takaichi's positie als eerste vrouw aan het hoofd van een Japanse regering. "Dat is een big deal", zei Trump. "Je zal een van de beste premiers worden."

De Amerikaanse president refereerde ook aan voormalig premier Shinzo Abe, de politieke mentor van Takaichi. Abe werd in 2022 doodgeschoten tijdens een campagnespeech. "Shinzo Abe was een grote vriend van mij", zei Trump. Abe zou volgens hem blij zijn geweest dat Takaichi nu de politiek leider van het land is. "Hij sprak zo positief over je."

Takaichi gaf Trump een golfclub die van Abe was geweest en een goudgekleurde golfbal.

Na Japan gaat Trump nog naar Zuid-Korea. Daar zal hij donderdag ook de Chinese leider Xi Jinping ontmoeten.

Advocaten van Jair Bolsonaro hebben maandag beroep aangetekend tegen de veroordeling van de voormalige Braziliaanse president. Ze willen dat het hooggerechtshof de opgelegde 27 jaar gevangenisstraf verlaagt.

Bolsonaro kreeg de straf vorige maand voor het beramen van een coup om aan de macht te blijven na zijn verkiezingsnederlaag in 2022. Hij werd schuldig bevonden aan een poging om president Luiz Inácio Lula da Silva af te zetten.

Vier van de vijf rechters van het hooggerechtshof besloten om Bolsonaro te veroordelen voor vijf misdrijven, waaronder deelname aan een gewapende criminele organisatie, poging tot gewelddadige afschaffing van de democratie en het organiseren van een staatsgreep.

Dubbelzinnigheden

In een 85 pagina's tellende motie schrijft het juridische team van de oud-president dat er "dubbelzinnigheden, onvolledigheden, tegenstrijdigheden en onduidelijkheden" zitten in de uitspraak.

De advocaten hadden eerder al aangekondigd in beroep te gaan.

De rechters van het hooggerechtshof hebben geen specifieke termijn om over het beroep te beslissen, maar Bolsonaro kan pas worden vastgezet als alle mogelijke rechtsmiddelen zijn uitgeput. Tot die tijd staat de 70-jarige onder huisarrest.

Een verpleegkundige heeft een beroepsverbod opgelegd gekregen omdat hij jarenlang een relatie had met een patiënte die hij had leren kennen in de psychiatrische kliniek waar hij werkte. Het tuchtcollege voor de gezondheidszorg noemt dat grensoverschrijdend en ontoelaatbaar. Hij dwong haar om te zwijgen, wat haar psychische klachten volgens haar heeft verergerd.

Het is niet bekend om welke kliniek het gaat. De patiënte werd er in 2021 met een zogenoemde manisch-psychotische ontregeling opgenomen op de high intensive care-afdeling, waar de verpleegkundige ook werkte. Toen ze naar een andere afdeling werd overgeplaatst, wisselden ze telefoonnummers uit.

Daarna ontstond er volgens het verslag van het tuchtcollege een relatie die twee jaar duurde. Volgens de verpleegkundige was er geen sprake van een seksuele relatie, maar volgens het slachtoffer was dat wel zo. Ze mocht daar niet over praten, moest zijn berichtjes verwijderen van haar telefoon en ze gingen alleen naar plekken waar niemand ze zou kunnen herkennen en betrappen. De zaak kwam aan het licht toen de patiënte over de relatie sprak met een psycholoog.

'Professionele grenzen fors overschreden'

Voor de tuchtrechters staat vast dat er wel degelijk sprake was van een seksuele relatie, maar ze wijzen erop dat ook een vriendschap al telt als een intieme relatie omdat een kwetsbare patiënt afhankelijk is van een verpleegkundige.

De man heeft de professionele grenzen daarom fors overschreden volgens het tuchtcollege. Dat hij de patiënte ook nog onder druk zette om de relatie geheim te houden en dat delen van zijn verklaring "aantoonbaar onjuist" waren gebleken noemt het college "uiterst kwalijk".

Vanwege het "gebrek aan inzicht" bij de verpleegkundige en het risico op herhaling heeft het tuchtcollege besloten de verpleegkundige uit het BIG-register te laten schrappen, het register waarin alle zorgverleners moeten staan. Daardoor kan hij nooit meer in de zorg aan de slag. De man werkt inmiddels niet meer in de geestelijke gezondheidszorg.

Jamaica bereidt zich voor op megastorm Melissa, die is uitgegroeid tot een orkaan van de vijfde categorie, de zwaarste van 2025 tot nog toe. De orkaan komt naar verwachting in de loop van dinsdag aan land.

Kwetsbare plaatsen aan de kust zijn geëvacueerd, zoals de havenstad Port Royal bij de hoofdstad Kingston. Bewoners zijn naar opvangplaatsen gebracht. Veel mensen hebben hun ramen dichtgetimmerd en noodvoorraden ingeslagen. Uitlopers van de storm hebben al aardverschuivingen en schade aan elektriciteitspalen en bomen veroorzaakt, melden plaatselijke hulpdiensten.

De Jamaicaanse overheid waarschuwt bewoners in vele tientallen plaatsen voor het natuurgeweld. Er worden golven van vier meter hoog verwacht die de infrastructuur van de laaggelegen hoofdstad bedreigen, zoals de internationale luchthaven en elektriciteitscentrales. Verschillende plaatsen langs de zuidkust van Jamaica meldden maandagavond al stroomuitval nadat de wind in kracht was toegenomen.

Het stormsysteem heeft maximale windsnelheden van 280 kilometer per uur. Weerkundigen verwachtten dat Melissa catastrofale overstromingen, aardverschuivingen en verwoestingen kan veroorzaken. Het is de sterkste orkaan die het eiland heeft getroffen sinds het begin van de registratie in 1851.

"Dit kan heel snel een humanitaire crisis worden", waarschuwt Jonathan Porter van weersite AccuWeather. Hij verwacht dat het eiland veel internationale hulp nodig zal hebben na de storm.

Huizen beschadigd en oogst vernietigd

Elders in het Caribisch gebied zijn al zes doden gevallen door de storm. In de Dominicaanse Republiek bleven scholen en overheidsgebouwen maandag gesloten. In vier van de negen provincies gold de hoogste weeralarmfase.

Melissa heeft in de Dominicaanse Republiek meer dan 750 huizen beschadigd, meer dan 3.760 mensen zijn ontheemd geraakt. Door overstromingen zijn de toegangswegen naar zeker 48 gemeenschappen afgesneden.

In buurland Haïti heeft de storm de oogst in drie regio's vernietigd, op een moment dat ruim 5,7 miljoen mensen - meer dan de helft van de bevolking van het land - kampt met ondervoeding.

Melissa zal na Jamaica richting Cuba gaan en vervolgens richting de Bahama's trekken. Er wordt niet verwacht dat de orkaan de Verenigde Staten zal treffen.

Bij een bedrijf met fazanten in de Achterhoek worden 5000 dieren afgemaakt omdat er vogelgriep is vastgesteld. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) wil voorkomen dat het virus zich verspreidt.

Het fazantenbedrijf ligt in de plaats Toldijk. Binnen een cirkel van drie kilometer bevinden zich geen andere pluimveebedrijven, maar even verderop in Hummelo wel.

Op 24 oktober werd daar al een besmetting vastgesteld bij een hobbyhouder met watervogels en pluimvee. Daar werden 150 dieren afgemaakt. Ook werd er een vervoersverbod ingesteld in het gebied.

10-kilometerzones

Nu is er een nieuwe 10-kilometerzone ingesteld rondom het bedrijf in Toldijk, die overlapt met de al bestaande 10-kilometerzone rond Hummelo.

Zaterdag werd ook in Ravels, net over de Belgische grens, vogelgriep vastgesteld. België heeft daar een 10-kilometerzone ingesteld die deels in Nederland valt. Rond Baarle-Nassau geldt daarom ook een vervoersverbod.

Zo'n vervoersverbod betekent dat er vanaf plekken met vogels in de zones geen pluimvee en eieren vervoerd mogen worden. Ook geldt een verbod voor de afvoer van mest van vogels en gebruikt strooisel.

Halverwege deze maand stelde het ministerie van Landbouw al een landelijke ophok- en afschermplicht in voor pluimvee, nadat deskundigen hadden geconstateerd dat het risico op vogelgriep is toegenomen.

De NVWA voert ook een traceringsonderzoek uit om erachter te komen of er producten of pluimvee van of naar een besmette locatie zijn vervoerd voorafgaand aan de melding. Als dat zo is volgen er mogelijk extra maatregelen.

In Italiaanse wintersportgebieden mag je komend seizoen niet meer zonder helm de piste op. Italië is het eerste wintersportland dat een helmplicht instelt voor iedereen.

De regel geldt vanaf 1 november. Niet alleen bij skiën en snowboarden moet je een helm op, maar ook bij rodelen en sleeën. Wie betrapt wordt zonder helm kan een boete krijgen van 100 tot 150 euro. Daarnaast kan je skipas ingenomen worden voor 1 tot 3 dagen.

De skihelm wordt de laatste jaren vrijwel overal gangbaarder. Italië loopt al langere tijd voorop met regelgeving. Voor kinderen tot 14 jaar werd een helm er in 2005 al verplicht, en de laatste jaren gold dat al tot 18 jaar.

Het land heeft de laatste jaren nog meer regels ingevoerd om de veiligheid op de pistes te vergroten. Zo is het verplicht een aansprakelijkheidsverzekering te hebben en wordt er sinds 2022 gecontroleerd op alcohol en drugs. Ook kan je een boete krijgen als je te hard naar beneden komt.

Eigen regels

De helmplicht voor kinderen is er ook in sommige andere landen. De leeftijdsgrens is per land verschillend: 14, 15 of 16 jaar. In Oostenrijk verschilt het per deelstaat of kinderen een helm op moeten of niet. Daarnaast zijn er skischolen die eigen regels hanteren, zoals een helmplicht voor álle minderjarigen. Er zijn liften waar kinderen zonder helm worden geweigerd.

Voor volwassenen wordt het vrijwel overal sterk aangeraden om een helm te dragen, maar tot nu toe was het nog nergens verplicht. Wel denken veel landen er al jaren over na en vaak laait de discussie na een ernstig ongeluk weer op. Voor Italië zijn de Olympische Winterspelen van 2026 - in Milaan - aanleiding geweest om de helmplicht nu in te voeren.

Het wordt voor Amsterdammers met een bijstandsuitkering makkelijker om een kamer te verhuren. Dankzij nieuwe regels van de gemeente Amsterdam mogen verhuurders maximaal 475 euro per maand houden zonder dat dit van hun uitkering wordt afgetrokken.

Wethouder Zita Pels (volkshuisvesting) hoopt dat het helpt om de woningcrisis in de stad tegen te gaan. "Veel Amsterdammers met een bijstandsuitkering zouden best een kamer willen verhuren, maar zijn bang voor de financiële gevolgen. Met duidelijke regels willen we die drempel wegnemen."

Bewoners in de bijstand die een kamer verhuren kunnen vanaf november elke maand 275 euro aan inkomsten uit kamerverhuur houden. Als een verhuurder ook maaltijden aanbiedt aan de kamerhuurder, dan kan dat oplopen tot 475 euro.

Twee kamers

Een voorwaarde is dat verhuurder en huurder geen familie van elkaar zijn of al een gezamenlijk huishouden vormen. Bewoners van sociale huurwoningen mogen ook kamers verhuren. Wel is altijd toestemming van de eigenaar van de woning nodig. Per woning gaat het om maximaal twee kamers, schrijft NH.

"Met de nieuwe regeling houden bijstandsgerechtigden meer over aan het einde van de maand terwijl tegelijkertijd de woningnood wordt aangepakt", schrijft Pels.

Stijging vaste lasten

Volgens de wethouder brengt het verhuren van een kamer ook bepaalde kosten met zich mee zoals een stijging van vaste lasten als gas, water en licht. Ook de gemeentelijke belastingen als de afvalstoffenheffing en de waterschapsbelasting zullen bij kamerverhuur hoger zijn.

"Door het introduceren van een flinke financiële prikkel worden verhuurders gecompenseerd voor de stijging van vaste lasten en beloond voor het beschikbaar stellen van woonruimte."

"Kan de politiek alsjeblieft even normaal doen?", roept CDA-lijsttrekker Bontenbal aan het einde van het tv-debat, in een poging de discussie in het Rotterdamse Ahoy een iets ander karakter te geven. Maar Bontenbals oproep aan zijn vijf collega's blijkt aan dovenmansoren gericht.

De verwijten vlogen over en weer, of het nu over hogere defensie-uitgaven ging, belastinghervormingen, het basispakket, de pensioenleeftijd of de vrijheid van onderwijs. Over ruim 24 uur gaan de stembussen open en dat was duidelijk te merken. De aanvallen waren fel, persoonlijk soms en niemand had het geduld elkaar uit te laten praten.

Traditiegetrouw organiseerde EenVandaag de maandag voor de Tweede Kamerverkiezingen een debat van zes partijen. Dit keer mochten Wilders (PVV), Timmermans (GroenLinks-PvdA), Yesilgöz (VVD), Bontenbal (CDA), Jetten (D66) en Eerdmans (JA21) komen. Op een podium, omringd met meer dan 2000 studenten, gingen ze in groepjes van vier met elkaar in debat.

Kijk hier naar enkele video's van het EenVandaag-verkiezingsdebat met harde aanvallen over en weer:

De afgelopen weken probeerden de middenpartijen VVD, CDA, D66 en GroenLinks-PvdA in tv- en radiodebatten juist zo hoffelijk mogelijk tegen elkaar te doen. Het was vooral de bedoeling om inhoudelijk te debatteren en duidelijk te maken dat een stem op de PVV geen zin heeft. Donderdag bij het SBS-debat was het drie tegen één: Yesilgöz, Bontenbal en Timmermans willen echt niet met Wilders regeren, omdat die er een puinhoop van had gemaakt, was toen de boodschap.

Nu nemen de spanningen zo toe, dat de tijd van hoffelijkheid voorbij is. Uit de laatste Peilingwijzer, het gewogen gemiddelde van de zetelpeilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag, blijkt dat de grote partijen heel dicht tegen elkaar aankruipen. De PVV is nog steeds de grootste, maar is wel significant teruggezakt. GroenLinks-PvdA is nog steeds de tweede partij, maar de voorsprong op het CDA en D66 is gering.

Secuur voorbereide aanvallen

En dus gingen de lijsttrekkers er in Ahoy met gestrekt been in. De aanvallen zijn secuur voorbereid. D66-Jetten zegt dat het "allemaal de schuld is van Wilders" dat de Nederlandse identiteit onder druk staat en dat er een "sluier van negativiteit" over Nederland hangt. "Een mooi ingestudeerd verhaal", constateert zijn opponent.

VVD-leider Yesilgöz ergert zich aan "de gladde praatjes" van Jetten, en zegt dat hij geen stevige asielmaatregelen wil nemen. Timmermans verwijt de D66-leider weer een "boekhoudersmentaliteit", omdat Jetten er steeds op hamert dat GroenLinks-PvdA niet tot 2035 extra defensie-uitgaven heeft begroot. JA21-leider Eerdmans moet zich verdedigen tegen de bewering van Yesilgöz dat zijn partij een lastenverzwaring wil van 46 miljard euro. "Dat is echt de grootste onzin", probeert Eerdmans tegen te werpen.

Wilders zegt dat hij de verlaging van de btw naar nul procent wil betalen door te stoppen met ontwikkelingssamenwerking. "Dan hebben ze misschien iets meer honger in Afrika, maar hier niet ", zegt hij. Hierop volgt veel gejoel van de studenten uit de zaal.

D66-leider Jetten kreeg nog een tik op zijn vingers van debatleider Suzanne Bosman, over een opmerking over prinses Amalia in het leger:

Wilders is na afloop snel weg. De andere partijleiders vinden achteraf dat het er behoorlijk stevig aan toe ging. "Wat chaotisch, veel gekissebis", constateert JA21-leider Eerdmans. Timmermans en Yesilgöz noemen het rommelig en Bontenbal "dynamisch, scherp en een hoop door elkaar praten".

Morgen is het NOS-debat met alle lijsttrekkers in de Tweede Kamer. Eerst zijn de zes kleinere partijen (ChristenUnie, Forum voor Democratie, Denk, SGP, Partij voor de Dieren en Volt) aan de beurt, om 19.00 uur. Anderhalf uur later volgen de lijsttrekkers van de negen grootste partijen: PVV, GroenLinks-PvdA, VVD, D66, BBB, CDA, SP, JA21 en NSC.

Bij de inname van de Sudanese stad Al-Fasher, in de westelijke regio Darfur, zijn tientallen burgers gedood door strijders van de Rapid Support Forces (RSF), de paramilitaire organisatie die al zo'n 2,5 jaar in een burgeroorlog verwikkeld is met het regeringsleger. Dat melden activisten in de stad en het mensenrechtenbureau van de Verenigde Naties.

Gisteren meldde het RSF al de stad te hebben veroverd. Dat wordt vandaag bevestigd door videobeelden uit de stad en verklaringen van bronnen binnen het regeringsleger, al worden er in delen van de stad nog wel gevechten gemeld. Er werd al gevreesd voor grootschalige gruweldaden, zoals ook plaatsvonden bij eerdere veroveringen door de RSF.

Executies

Officieel heeft het regeringsleger nog niet toegegeven dat de stad is ingenomen door het RSF, maar bronnen binnen het leger melden anoniem aan persbureau AP dat het leger zich wel heeft teruggetrokken van zijn basis in de stad. Op videobeelden op sociale media is te zien hoe RSF-strijders op en rond die kapotgeschoten basis feestvieren.

VN-mensenrechtenchef Volker Türk zegt dat RSF-strijders "burgers hebben geëxecuteerd die de stad probeerden te ontvluchten, waarbij er aanwijzingen zijn dat dat geweld etnisch gemotiveerd is." RSF bestaat uit vooral Arabische strijders, die het gemunt hebben op leden van Afrikaanse bevolkingsgroepen in Darfur.

Türk: "Het risico op verdere grootschalige en etnisch gemotiveerde gruweldaden in Al-Fasher groeit met de dag."

Op videobeelden vanuit de stad, gepubliceerd door doorgaans betrouwbare bronnen, is te zien hoe vluchtende burgers door RSF-strijders worden mishandeld en beschoten, en uitgescholden voor 'slaven'. Ook is te zien hoe mensen worden geëxecuteerd.

Let op: deze beelden kunnen als schokkend worden ervaren:

Het Sudan Doctor Network, een groep medici die verslag uitbrengt over de strijd en burgerslachtoffers, bevestigt dat de RSF in de stad een "verschrikkelijke moordpartij" heeft begaan, waarbij tientallen burgers zijn omgekomen. Ook zegt de groep dat de RSF systematisch alle ziekenhuizen en andere klinieken in de stad aan het plunderen en vernielen is, "zodat er geen medische infrastructuur meer over is."

De mensenrechtengroep Darfur Network for Human Rights zegt in een verklaring dat de RSF sinds de inname van de stad ruim duizend mensen heeft gevangengenomen, "waarbij burgers systematisch het doelwit zijn van willekeurige arrestaties en mogelijke oorlogsmisdaden."

Al-Fasher was afgelopen jaar de enige plek in de westelijke regio Darfur die nog in handen van het regeringsleger was. Er scholen zo'n 260.000 mensen voor het geweld, van wie pakweg de helft minderjarig is.

De restaurants van keten Vapiano hebben definitief de deuren gesloten. De pizza- en pastaketen werd vorige maand failliet verklaard. Gisteren gingen de zes vestigingen in Nederland echt dicht.

"Ondanks alle inspanningen is het niet gelukt om voor de vestigingen een geschikte overnamekandidaat te vinden", schrijft de keten op zijn website. De restaurants zaten onder meer in Den Haag, Rotterdam en Utrecht.

De directe aanleiding van het faillissement is een conflict met een payrollbedrijf, vertelt curator Fouad el Houzi. Het bedrijf beschuldigde Vapiano ervan de payrollmedewerkers niet te betalen. "Bij een kort geding werd een voorschot van zeven ton toegewezen dat Vapiano moest betalen." Het payrollbedrijf eiste ruim een miljoen euro aan achterstallige salarissen.

Een onderzoek naar mogelijke andere oorzaken van het faillissement volgt nog.

Eerder faillissement

In 2020 ging de restaurantketen ook al failliet, omdat het toenmalige Duitse moederbedrijf in financiële problemen verkeerde door de coronacrisis. Vapiano maakte toen een doorstart.

In 2007 werd het eerste Nederlandse Vapiano-restaurant geopend in Den Haag. De oorspronkelijk Duitse keten staat erom bekend dat klanten eten moeten bestellen met een pasje.

Een doorstart voor de hele Nederlandse tak komt er nu niet, laat de curator weten. Wel worden er gesprekken gevoerd over een doorstart van het restaurant in Leidschendam.

De 18-jarige Wesley van K. uit Leiden is veroordeeld voor het sturen van bedreigingen aan de lijsttrekkers Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Stephan van Baarle (Denk). Hij krijgt een celstraf van 30 dagen, waarvan 25 dagen voorwaardelijk, en een taakstraf van 30 uur.

Omdat hij sinds zijn arrestatie al vijf dagen heeft vastgezeten, hoeft hij niet langer in de cel te blijven.

Van K. heeft de twee politici via privéberichten op sociale media met de dood bedreigd. Hij schreef aan Denk-lijsttrekker Van Baarle dat hij hem knock-out zou slaan, in een busje zou slepen, zou ophangen en opensnijden. Hij noemde Van Baarle ook "kankermoslim".

Op zijn telefoon werd ook een bericht aan Frans Timmermans gevonden, waarin Van K. zei dat hij Timmermans dood zou maken en dat beveiliging hem niet zou helpen. Beide lijsttrekkers voelden zich ernstig bedreigd.

Niet hij, maar een vriend

Bij de rechter zei de verdachte dat niet hij, maar een vriend van hem het bericht aan Van Baarle had gestuurd. Over het bericht aan Timmermans zei hij niets.

De rechter rekent hem aan dat hij geen verantwoordelijkheid nam, niet mee wil werken met de reclassering en dat een van de berichten ook nog een discriminerende toon had. De straf valt lager uit dan de eis van twee maanden, onder meer vanwege de leeftijd van de jonge Leidenaar, en ook omdat de politie de regels voor het bekijken van zijn telefoon niet helemaal heeft gevolgd.

Van K. is onlangs nog door de kinderrechter veroordeeld tot 100 uur taakstraf, onder meer voor zware mishandeling.

In Ivoorkust is Allassane Ouattara (83) opnieuw gekozen tot president. Volgens de kiescommissie kreeg hij bijna 90 procent van de stemmen. De omstreden Ouattara is al sinds 2011 aan de macht in het West-Afrikaanse land.

De uitslag is niet verrassend, omdat de belangrijkste politieke tegenstanders van Ouattara niet mochten meedoen. Van de vier resterende tegenkandidaten is er geen enkele die de steun geniet van een grote partij.

Met 3 procent van de stemmen werd voormalig minister Jean-Louis Billon tweede. Hij heeft Ouatarra gebeld en gefeliciteerd met zijn overwinning. Van de ruim 8,5 miljoen stemgerechtigden kwam iets meer dan de helft opdagen bij de stemlokalen.

Jong continent, oude leiders

De herverkiezing van Ouattara is het meest recente voorbeeld van hoe oudere mannen aan de macht blijven in Afrika, het continent met de jongste bevolking ter wereld.

Paul Biya (92) is al sinds 1982 aan de macht in Kameroen, Yoweri Museveni (81) sinds 1986 in Oeganda. Recordhouder in Afrika is president Teodoro Mbasogo (83) van Equatoriaal-Guinea. Hij werd in 1979 voor het eerst gekozen.

Je politieke tegenstanders zwart maken is van alle tijden, maar deze verkiezingscampagne gaat dat op een volgens experts zeer gevaarlijke manier: levensechte AI-beelden. Vooral de PVV maakt hier veel gebruik van, blijkt uit onderzoek.

Vandaag deed GroenLinks-PvdA aangifte vanwege lasterlijke afbeeldingen van lijsttrekker Frans Timmermans. Die stonden op een Facebookpagina die werd beheerd door de PVV-Kamerleden Maikel Boon en Patrick Crijns. Zij zouden zelf met AI-software de plaatjes hebben gegenereerd.

De betreffende plaatjes:

Een gevaarlijke ontwikkeling, vindt Fabio Votta, de onderzoeker achter CampAIgntracker. Die site analyseert berichten die partijen, politici en bewegingen op sociale media plaatsen in aanloop naar de verkiezingen. Tot en met 12 oktober zijn er 231 door AI gemaakte berichten verschenen. De helft daarvan is afkomstig van de PVV.

Veel van die berichten stonden op de inmiddels offline gehaalde Facebookpagina 'Wij doen geen aangifte tegen Geert Wilders', die dus beheerd werd door de twee PVV-Kamerleden. Naast afbeeldingen van Timmermans stonden er ook AI-foto's op die asielzoekers in een kwaad daglicht zetten.

Onderzoeker Votta schrok van de hoeveelheid berichten en het grote bereik van de pagina. "Veel foto's werden verder online verspreid. Dat maakt het doel van zo'n pagina, namelijk het wegzetten van tegenstanders, zeer succesvol." Ook de snelheid en het gemak waarmee dit soort afbeeldingen wordt gemaakt, baart Votta zorgen.

Onderzoek CampAIgntracker.nl

CampAIgntracker analyseerde tot en met 12 oktober 231 berichten uit de verkiezingscampagne die door AI zijn gegenereerd. De herkomst daarvan bleek:

51,9 procent van de PVV

12,6 procent van Vrede voor Dieren

7,4 procent van de VVD

3,9 procent van D66

2,6 procent van BVNL

2,2 procent van FvD, BBB, SP en CDA

1,7 procent GroenLinks-PvdA

Volgens Votta is niet te bewijzen of het mensen daadwerkelijk van ideeën of stemgedrag doet veranderen. Maar het kan wel het gevoel versterken dat ze al hadden. "Hun opvattingen over bijvoorbeeld Timmermans of asielzoekers worden bevestigd. Daarmee wordt het voor hen de waarheid."

En dat kan ook gevaarlijke gevolgen hebben, zegt Votta. "Asielzoekers en ook politici worden door dit soort berichten gedemoniseerd. Daardoor kunnen ze doodsbedreigingen krijgen of kan er geweld tegen ze worden gebruikt."

Ook het Alan Turing Institute uit Londen deed afgelopen jaar onderzoek naar de invloed van AI op verkiezingen. In dat jaar werden wereldwijd maar liefst vijftig landelijke verkiezingen gehouden, waarbij twee miljard mensen hun stem uitbrachten. Hoewel daarbij veel gebruik werd gemaakt van AI is volgens het instituut niet te bewijzen dat dit directe invloed had op het stemgedrag.

Maar, zo zegt het instituut, de bedreigingen van AI zijn er wel degelijk. Dat beaamt ook Fabio Votta. "Het wordt steeds makkelijker om AI in te zetten. Daarnaast wordt het ook steeds moeilijker om nep van echt te onderscheiden. Het kan best zijn dat volgend jaar wijzelf als onderzoekers al niet meer het verschil kunnen zien. Met als gevolg dat straks iedereen in zijn eigen AI-gegenereerde realiteit leeft."

Al meer dan een jaar wordt er om Pokrovsk gevochten, maar de situatie is niet eerder zo kritiek geweest als nu. Honderden Russische militairen zijn de stad binnengetrokken. De Oekraïense president Zelensky erkende gisteravond dat zijn troepen het "extreem lastig" hebben.

Pokrovsk was tot vorig jaar een belangrijk logistiek knooppunt met zo'n 80.000 inwoners. Sporen en wegen komen er samen en vanuit deze stad werd een deel van het front bevoorraad. In de eerste jaren van de oorlog was dit slechts een tussenstop voor militairen, materieel en munitie.

Maar naarmate Rusland langzaam terrein won, kwam Pokrovsk dichter bij het front te liggen. Afgelopen jaar groeide het zelfs uit tot het belangrijkste slagveld. Volgens de Oekraïense strijdkrachten heeft Rusland nergens aan het front zoveel militairen verzameld.

Toch lukte het die grote strijdmacht maar moeilijk om de Pokrovsk binnen te dringen. De stad en zijn omgeving worden bewaakt door talloze drones. Een verslaggever van de Kyiv Independent bezocht deze zomer nog een drone-eenheid. De dronepiloten wisten de Russische aanvallen lange tijd af te slaan.

Dat dwong Rusland om een nieuwe strategie te ontwikkelen. Want tanks, pantservoertuigen en grotere groepen soldaten vormden een te makkelijke prooi voor de Oekraïense drones.

Bekijk hieronder meer over de cruciale rol van Donetsk:

Dus ging Rusland over op een andere tactiek, zegt defensie-expert Patrick Bolder: "De laatste maanden zag je steeds vaker kleine groepjes militairen of saboteurs, soms maar één of twee, die onder dekking van slecht weer of duisternis de stad probeerden binnen te dringen." Bij slecht weer zijn drones minder effectief.

Vorige week werd diep in Pokrovsk nog een aantal burgers gedood door zo'n groep Russische 'saboteurs'. Wat opnieuw onderstreepte hoe kwetsbaar de Oekraïense verdediging van de stad is.

Opmars verloopt traag

De opmars van de Russische hoofdmacht rond de stad verloopt extreem traag en gaat gepaard met enorme verliezen. Toch komen de Russen wel steeds dichter bij de stad, net als de drones. Op de grond wordt de stad nog niet omsingeld, maar in de lucht is dat anders.

Alle toegangswegen naar Pokrovsk liggen binnen het bereik van Russische drones. De meeste drones kunnen minimaal 10 kilometer vliegen. Bevoorrading van de stad is daardoor de laatste maanden steeds gevaarlijker.

Op deze beelden is te zien dat Russische drones jagen op Oekraïense voertuigen:

Langs de toegangswegen liggen Russische drones te wachten in een hinderlaag, om zich in de passerende voertuigen te boren. Zo raken de Oekraïners in de stad steeds verder geïsoleerd. Dat is een effectieve tactiek volgens Bolder: "Ze kopiëren eigenlijk wat de Oekraïners eerder hebben gedaan. De logistieke aanvoer met drones platleggen."

Met grote transportdrones, rijdende drones en te voet wordt de stad nog steeds bevoorraad. Al gaat dat steeds moeilijker. Oekraïense eenheden in de stad lijken voorlopig nog genoeg drones, munitie en voedsel te hebben om door te vechten.

De strijd om Pokrovsk

Oekraïne heeft ook opnieuw commando's naar de stad gestuurd, meldt de Oekraïense journalist Andriy Tsaplienko. Zij zouden al in gevecht zijn met de Russen. Zo hoopt Kyiv deze Russische doorbraak in de kiem te smoren.

Het is ondertussen een beproefde tactiek: na een Russische infiltratie worden commando's gestuurd om het lek in het front te dichten. Ook afgelopen maand wist Oekraïne zo een grote Russische aanval af te slaan.

Pokrovsk is nog niet gevallen en Oekraïne lijkt er alles aan te willen doen om dat te voorkomen of zo lang mogelijk uit te stellen. Voorlopig verliest Rusland rond de stad nog altijd veel troepen en is er van een verovering nog geen sprake, denkt Bolder: "Voordat ze heel Pokrovsk echt hebben ingenomen, zover is het echt nog niet. Het is allemaal ook heel fragiel voor de Russen."

De politie heeft vanavond op de Jacob van Lennepkade in West een aanhouding verricht. Dat gebeurde na een 'verdachte situatie' waarbij onder meer met een vuurwapen (of het mogelijk gebruiken daarvan) zou zijn gedreigd. 

De omgeving werd met lint afgezet. Een fietser die op de aangrenzende Jan Pieter Heijestraat reed laat aan AT5 weten dat de actie er 'groots' uit zag. "Politie deed ook niet zo aardig. Ze zeiden, 'ga weg', 'aan de kant'. Terwijl ik aan kwam fietsen vanaf de brug en alleen poging deed te vragen hoe je om moest fietsen. Stond niet eens stil."

De politie was met een arrestatieteam en onderhandelaars aanwezig. Ook reed er een camera-auto rond die normaal gesproken bij grootschalige inzetten van de Mobiele Eenheid wordt ingezet. De beelden die de wagen maakt kunnen live worden bekeken in een politiebureau. 

Volgens een politiewoordvoerder heeft de verdachte vanaf het balkon van een woning op de eerste etage op de Jacob van Lennepkade een 'heleboel spullen' op de straat gegooid. "Er zou mogelijk ook sprake zijn van een vuurwapen en een bedreiging. Daar is de onderhandelaar op ingezet. En die betrokkene is rond 23.40 uur aangehouden. Daarbij is ook het arrestatieteam ingezet."

Mogelijk wordt er morgen meer over het incident bekendgemaakt. 

Het was vandaag precies 750 jaar geleden dat de stad voor het eerst officieel werd vermeld in het zogeheten tolprivilege van Floris V. Het hele jaar door waren er activiteiten, maar vandaag was Amsterdam dan echt jarig en is er ook veel te doen. AT5 was er de hele dag bij. Lees in dit liveblog hoe de dag verliep.

In de ochtend:
De feestdag begint al vroeg met een rechtstreekse uitzending vanaf de Dam om 7.45 uur. Burgemeester Halsema snijdt daar de symbolische verjaardagstaart aan: 75 meter lang, goed voor 7500 stukken. Ook in de verschillende stadsdelen wordt getrakteerd op taart.  Presentator Fabiënne Mucuk spreekt Mokumers (voor één keertje met volle mond) over deze historische dag. Tussendoor hebben we filmpjes van onze jonge makers van Wij Zijn Amsterdam. Om 9.00 uur blikt AT5  terug op hoogtepunten van het jubileumjaar. In samenwerking met Amsterdam 750 werd wekelijks het magazine Amsterdam in 750 seconden gemaakt. Een selectie van bijzondere projecten komt in deze compilatie opnieuw voorbij.

Om 10.00 uur veen gesprek over de nieuwe Canon van Amsterdam. Welke iconische hoogtepunten kent de stad? Welk deel van de geschiedenis is belangrijker geworden en welk deel zien we nu anders? Daarna zenden we enkele afleveringen uit van de Canon van Amsterdam met Herman Beliën uit 2009 en een aflevering over de geschiedenis van het Paleis op de Dam. Om 11.00 uur is compilatie te zien van SAIL, dat deze editie in het teken stond van het jubileumjaar.

In de middag:
Om 12.00 uur schuiven we live aan bij een van de 75 locaties van Heel Amsterdam Eet, waar Amsterdammers samen lunchen. We spreken feestvierders die – net als de stad – vandaag jarig zijn. Om 13.00 uur is een selectie van opvallende momenten uit de Grote Amsterdam Quiz te zien waarin teams hun kennis van de stad hebben getest. Om 14.00 uur zijn we weer live, dit keer met presentatrice Nadine van Ginkel vanaf het Museumplein waar AT5 in gesprek gaat met mensen die het afgelopen jubileumjaar mede mogelijk maakten. Onder anderen schrijver Geert Mak schuift aan, net als een familie met vier generaties Amsterdammers. 

Om 16.00 uur zijn de hoogtepunten van het Ringfeest te zien en om 17.30 uur is zoals gebruikelijk het AT5 Nieuws.

In de avond:
Om 18.00 uur is een reeks korte filmpjes te zien waarin Amsterdammers zelf aan het woord komen over wat hun stad bijzonder maakt. Vanaf 19.00 uur zijn live op de rode loper waar de genodigden aankomen voor het slotfeest en rond 20.15 uur zijn we bij de aankomst van het koninklijk paar bij het Van Gogh Museum. 

Om 20.30 uur zenden we live het slotfeest op het Museumplein uit. Onder andere Bente, Roxeanne Hazes, Kris Kross Amsterdam, Maan, Willeke Alberti en Wibi Soerjadi treden op. Het feest duurt tot ongeveer 22.00 uur. 

De gemeente heeft nieuwe regels ingesteld waardoor Amsterdammers met een bijstandsuitkering maximaal 475 euro kunnen verdienen aan kamerverhuur. Dat was voorheen nog niet zo.

Wethouders Zita Pels (Volkshuisvesting) en Rutger Groot Wassink (Sociale Zaken) laten weten dat de nieuwe regels vanaf 1 november ingaan. Ze schrijven dat ze het belangrijk vinden om 'de beschikbare woonoppervlakte in de stad optimaal te benutten'.

"Voorheen was er vrijwel geen financiële prikkel voor Amsterdammers met een bijstandsuitkering om een kamer in de eigen woning te verhuren", laten beide wethouders weten. "Met de nieuwe regeling houden bijstandsgerechtigden meer over aan het einde van de maand terwijl tegelijkertijd de woningnood wordt aangepakt."

Een Amsterdammer in de bijstand die een kamer verhuurt kan vanaf november elke maand 275 euro aan inkomsten uit kamerverhuur houden, naast de bestaande bijstandsuitkering. Als een verhuurder ook maaltijden of ingrediënten aanbiedt aan de huurder, dan kan dat bedrag oplopen naar de 475 euro. 

Stijging vaste lasten

Volgens beide wethouders brengt het verhuren van een kamer ook bepaalde kosten met zich mee, zoals een stijging van vaste lasten als gas, water, licht en verhoging van gemeentelijke belastingen als afvalstoffenheffing en waterschapsbelasting. "Door het introduceren van een flinke financiële prikkel worden verhuurders gecompenseerd voor de stijging van vaste lasten en beloond voor het beschikbaar stellen van woonruimte."

Kamerverhuur is ook mogelijk in een sociale huurwoning. Wie een IOAW- of IOAZ-uitkering heeft helemaal geen huurinkomsten aan de gemeente af te staan. Inkomsten uit kamerverhuur hebben verder ook geen effect op de AOW, WIA of WW-uitkering en niet op de hoogte van huurtoeslag, zorgtoeslag of kindgebonden budget. De wethouders hopen dat de nieuwe regelgeving voor meer woonplekken in de stad zal zorgen. 

De viering van de 750-jarige verjaardag van Amsterdam is vanavond afgesloten met eens slotfeest op het Museumplein. AT5 sprak een aantal bezoekers, waaronder oud-burgemeester Cohen en dj-trio Kris Kross Amsterdam, vooraf. Bekijk de live-uitzending hier terug. 

Het ging om een Nationale Viering die live werd uitgezonden op de NPO. "Amsterdam is de hoofdstad", zei burgemeester Halsema. "En het is ook belangrijk dat heel Nederland erin kan delen. En ook het gevoel heeft dat het ook hun verjaardag is. Want dat is het natuurlijk."

Onder meer zanger Yves Berendse trad op. Hij noemde het een enorme eer om op het slotfeest te kunnen zingen. Ook dj-trio Kris Kross Amsterdam reageerde trots. De artiesten noemden hun eerdere optreden op de A10 West tijdens het festival op de Ring een 'soort explosie van euforie'.

Er vonden ook wat spontane ontmoetingen plaats, zoals tussen schrijfster en oud-sekswerker Metje Blaak en oud-burgemeester Job Cohen. Blaak complimenteerde Cohen en noemde hem een doorzetter in de landelijke politiek, maar de oud-burgemeester vond het compliment niet terecht. 

De politie heeft aan het eind van de middag een lichaam gevonden in het water van het Westelijk Havengebied. Dat gebeurde tijdens de zoekactie naar de opvarenden die te water raakten na een aanvaring met een vrachtschip. 

Een duiker van het arrestatieteam vond het lichaam rond 16.45 uur. Het lichaam wordt op dit moment naar de kant gebracht. Daarna wordt gekeken naar de doodsoorzaak en de identiteit en daarna kan de politie pas vaststellen of het inderdaad om een van de twee slachtoffers van de aanvaring gaat. 

De politie heeft eerder vanmiddag in het Westelijk Havengebied al de boot gevonden die gisteren rond 18.00 uur werd aangevaren. De boot was na de aanvaring gezonken. Het wrak wordt nog niet omhoog getakeld omdat de prioriteit bij het zoeken naar de twee opvarenden ligt. Mogelijk gebeurt dat takelen morgen. 

Wel was duidelijk dat de twee vermisten niet meer in de boot te vinden waren. Het lichaam dat aan het eind van de middag is gevonden lag verderop in het water, zegt een politiewoordvoerder.

Het gaat om een bootje van De Koperen Ploeg. Zij houden zich bezig met het afmeren, ontmeren en verhalen van schepen in het Amsterdams havengebied. 

Ajax won gisterenmiddag met bloed, zweet en vooral geluk. Twente had makkelijk vier of vijf goals kunnen maken in de eerste helft, maar dat deden ze niet. Toen de tweede helft begon, deed Ajax het onverwachte, ze maakte drie goals. Kale en Kokkie maken zich geen illusie, de overwinning is zeker niet de ommekeer.

In deze aflevering van Damsko spreken we met Amerikaanse, die zich erg druk maakt om de situatie in haar land, aangaande  de klopjacht van de Amerikaanse immigratiedienst op illegalen. En we gaan op bezoek bij  culinaire een grootheid in Zuidoost.

In de serie ‘Ferry Tales’ ontmoet we de Amerikaanse Cali op de pont. Zij werkt als internationaal belastingconsulent en heeft pas een huis gekocht in Amsterdam. Ze is van plan hier een tijd te blijven, aangezien ze vindt dat het in haar land van herkomst niet erg goed gaat. Ze heeft het gevoel zich vaak te moeten verontschuldigen tegenover haar Nederlandse collega's en vrienden, vanwege het beleid van president Donald Trump.

In de rubriek ‘Klein Onderhoud' is cateraar Maikel bezig zijn keuken te verbouwen. Hij beweert de ongekroonde koning van de Moksi Alesi te zijn. Als hij gaat koken komt volgens hem de spirit van zijn oma in z'n handen.

Alle afleveringen van Damsko zijn hier terug te zien. 

Lichaam gevonden bij zoekactie na vaarongeluk Westelijk Havengebied en het is de hele dag feest want Amsterdam is jarig. Dat en meer in het AT5 Nieuws van maandag 27 oktober, gepresenteerd door Luna Christern. 

Als je in de Zuidas bent, kun je er bijna niet omheen: de Valley. Het iconische gebouw met de kronkelende vormen en groene gevels. Al dat groen moet goed worden onderhouden, maar dat groeit allemaal niet op de makkelijkst te bereiken plekken. En dat is precies een klusje voor Marleen Pulmer. Ze komt twee keer in de week uit Arnhem om de boel bij te houden.

De Valley aan de Beethovenstraat op de Zuidas bestaat uit drie torens: van 100 meter, 66 meter en 76 meter. In de hoogste toren bevindt zich op de 26e verdieping, de bovenste, een restaurant. "Je moet inderdaad geen hoogtevrees hebben. In het begin moest ik niet te vaak omlaag kijken, maar inmiddels ben ik eraan gewend. Ik werk volgens het 'niet-vallen-principe'. Dat gaat altijd goed", lacht Marleen. 

Valbeveiliging

Op het terras van het restaurant staan bloembakken, waar Marleen vaak te vinden is. Altijd gezekerd, dat wel natuurlijk. Marleen en haar collega’s dragen een harnas met valbeveiliging. "Er zijn van die ringen, waar we deze touwen aan vast maken. Vaak denken mensen dat we aan die touwen hangen, maar als we er aan hangen, zijn we dus gevallen." Gelukkig is dat nog nooit gebeurd.

In de rest van het gebouw zitten kantoren en woningen. Of ze daar wel eens naar binnen kijkt? "Jazeker, we moeten vaak naar binnen om bij de balkons te komen", vertelt ze. Wat ze daar ziet? "Geld", lacht Marleen.

"Het zijn niet alleen maar rijke stinkerds. Maar wat wel opvalt, is dat ze allemaal hetzelfde design hebben.  En het ruikt ook overal hetzelfde. Naar dat geurtje, Marie Stella Maris", vertelt Marleen. 

Hovenieren op de Valley heeft wel wat uitdagingen vertelt Marleen. Daarmee doelt ze niet op de hoogte, maar op de vele handelingen dat het kost. "Ik wilde met mijn handen werken, maar hier is het allemaal wat complexer om bij de woningen te komen. Steeds met de lift, vaak moeten de schoenen overal uit. Het zijn veel handelingen voor weinig vierkante meter groen", vertelt ze. 

De 16-jarige jongen die sinds woensdag vermist was uit een COA (Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers) op de Tafelbergweg in Zuidoost, is weer terecht. Dat meldt de politie. De jongen is in goede gezondheid aangetroffen. 

Woensdag was de tiener rond 17.00 uur voor het laatst gezien bij de opvanglocatie. Waar hij daarna naartoe is vertrokken, was niet duidelijk. De politie deelde gisteren zijn foto, omdat zij en het COA zich zorgen maakten om de jongen. 

Aan het begin van de middag meldde de politie dat de jongen weer terecht is. De politie bedankt mensen die hebben geholpen met het verspreiden van zijn foto, maar vraagt wel om de beelden nu weer offline te halen. 

De politie gaat verder met de zoektocht naar de twee vermisten van de aanvaring tussen twee vaartuigen in de Afrikahaven in het Westelijk Havengebied. Gisteren werd de hele avond gezocht naar de slachtoffers. Aan het einde van de avond werd de reddingsactie gestaakt. 

De politie is rond 09.00 uur verder gegaan met de zoektocht naar de twee vermisten. De aanvaring tussen een binnenvaartschip en een klein werkvaartuig gebeurde gisteren iets voor 18.00 uur. Het werkvaartuig, waar twee personen aan boord zaten, zonk en is nog altijd niet terecht. 

Met sonarboten en meerdere duikteams werd gezocht naar de slachtoffers. Ook vloog er lange tijd een politiehelikopter boven het water. Iets voor 22.00 uur hebben alle hulpdiensten de locatie verlaten en werd de reddingsactie gestaakt. Volgens een woordvoerder van de Veiligheidsregio is het 'niet waarschijnlijk' dat de twee vermisten nog in leven zijn. 

De zoekactie die vanochtend gestart is, is in handen van de politie. Met twee speciale zoekteams wordt er in het water gezocht naar de vermiste boot. De politie zelf kan nog niet veel kwijt over de zoektocht, ook niet over de identiteit van de twee vermisten. Ook wordt er onderzoek gedaan op een boot, waarschijnlijk de boot die gisteren betrokken was bij het ongeluk. Dat kan de politie nog niet bevestigen. 

Een busje dat wordt ingezet voor evenementen is vanochtend ter hoogte van Halfweg geramd door een trein. Er is niemand gewond geraakt. Het treinverkeer tussen Haarlem en Amsterdam ligt voorlopig stil. Dit duurt minstens tot 16.15 uur, verwacht de NS. 

Het ongeluk gebeurde vanochtend rond 07.30 uur bij de overweg aan de Wethouder van Essenweg.

De politie laat weten dat de passagiers die in de trein zaten zijn overgebracht naar een andere trein. Ook melden zij dat er geen gewonden zijn gevallen in het busje. Het onderzoek naar de oorzaak van het ongeluk loopt.

Tussen Amsterdam en Haarlem rijden tot zeker 10.45 uur geen treinen, zo meldt de NS.

Is het een goed plan om toeristen in de binnenstad de toegang tot coffeeshops te ontzeggen? In Maastricht hebben coffeeshopeigenaren al vele jaren ervaring met het zogeheten ingezetencriterium en zij raden het sterk af. Maar volgens de misdaadjournalist van de Limburgse regionale omroep L1 is het aantal drugsincidenten juist afgenomen.  

Al sinds 2012 moeten klanten van Maastrichtse coffeeshops eerst bewijzen dat ze uit Nederland komen. Het is iets wat burgemeester Halsema ook al lang wil en wat de PvdA (na eerst tegen te hebben gestemd) nu toch wil invoeren in enkel de binnenstad, zo liet de partij pas weten in het verkiezingsprogramma.

"Mij lijkt dat geen goed idee", zegt Stephanie Korsten, die eigenaar is van vier coffeeshops Maastricht. "De mensen, die zijn er toch. Die willen het hebben. Dat hebben we hier ook heel erg gezien. Dat de dealers echt klaarstaan voor de mensen." 

Vrijdagmorgen staat er op zo'n honderd meter afstand van haar coffeeshop inderdaad een groepje straatdealers, waarvan eentje 'yo bro' zegt tegen voorbijgangers. Frank Moonen is misdaadjournalist bij de Limburgse regionale omroep L1 en erkent dat de omgeving van coffeeshops aan de Maaspromenade waarschijnlijk een 'geliefde plek' is bij straatdealers. 

Afgenomen

Tegelijkertijd zegt Moonen dat de dealeroverlast er ook al voor 2012 was. Hij stelt dat uit politiecijfers juist blijkt dat het aantal drugsincidenten met twee derde is afgenomen. "Toen die drugstoeristen werden geweerd viel dat de eerste twee of drie jaar nog mee. Toen kwamen ze toch nog hier om hun drugs kwijt te raken. Maar daarna merkten ze dat dat helemaal niet meer lukt. Dus sindsdien zijn ze toch wel grotendeels weggebleven."

Bewoners van Maastricht zijn lang niet allemaal positief over het zogeheten ingezetencriterium. "Ik merk er heel erg weinig van. Er zijn gewoon bijna evenveel, zo niet meer toeristen, als er vroeger waren", vertelt een van hen. "Je moet leven van de buitenlandse toeristen", vindt een bewoner van Sittard die op de markt in Maastricht loopt. In Sittard geldt het ingezetencriterium ook, maar hij begrijpt er niets van. "Zij laten het geld hier. Waarom zouden ze dan niet hier een joint mogen kopen?"

Korsten zegt dat de financiële gevolgen van het ingezetencriterium groot waren. "Het gaat niet alleen om omzet. Het gaat ook om personeel. Hier in Maastricht zijn twee- of driehonderd mensen ontslagen op het moment dat het i-criterium kwam. In Amsterdam gaan dat er nog veel meer zijn. Dus het heeft ook gewoon werkgerelateerde gevolgen voor Amsterdam." Volgens haar komt de geconstateerde daling van incidenten vooral doordat bewoners en ondernemers gestopt zijn met incidenten melden, omdat ze vinden dat het doen van meldingen geen effect heeft. 

Verkiezingen

Of het weren van toeristen uit coffeeshops daadwerkelijk zal gebeuren moet nog blijken. Het is de vraag of er na de verkiezingen een meerderheid voor zal zijn binnen de gemeenteraad. De VVD is weliswaar voor, maar D66 is uitgesproken tegen en van GroenLinks is de mening nog onbekend. Die fractie zal naar de verkiezingen nog samengaan met de fractie van de PvdA en wat de gevolgen zijn voor het standpunt over het ingezetencriterium is onduidelijk.

In de Afrikahaven in het Westelijk Havengebied zijn twee vaartuigen met elkaar in aanvaring gekomen. De hulpdiensten zijn groots uitgerukt, maar hebben de reddingsactie in het water gestaakt. Wel wordt er nog gezocht naar de twee slachtoffers.

De aanvaring tussen een binnenvaartschip en een klein werkvaartuig gebeurde iets voor 18.00 uur. Het werkvaartuig, waar twee personen aan boord zaten, kwam hierdoor onder water te liggen. Beide personen raakten vermist.

Met sonarboten en meerdere duikteams werd gezocht naar de slachtoffers. Ook vloog er lange tijd een politiehelikopter boven het water. 

De veiligheidsregio liet halverwege de avond weten dat de reddingsactie onder water werd gestaakt, maar dat de hulpdiensten boven water nog door zijn gegaan met zoeken. "Er wordt vanaf de kade en vanaf boten die aangemeerd liggen en met drone teams nog steeds gezocht naar de vermisten." 

Iets voor 22.00 uur hebben alle hulpdiensten de locatie verlaten. Morgen gaat de politie verder met de zoekactie.